Upadłość firmy jest jednym z najtrudniejszych wyzwań, przed którymi mogą stanąć przedsiębiorcy. Nie tylko oznacza znaczące trudności finansowe, ale również pociąga za sobą konsekwencje dla zatrudnionych pracowników, w tym potencjalne zwolnienia grupowe.
Upadłość przedsiębiorcy w kontekście zwolnień grupowych – najważniejsze informacje
Przepisy zawarte w ustawie Prawo upadłościowe z 28.02.2003 r. stanowią lex specialis do innych regulacji prawnych. Zgodnie z art. 10 Prawa upadłościowego ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy może nastąpić tylko wówczas, gdy dłużnik stał się niewypłacalny.
Niewypłacalność z kolei określamy jako utratę zdolności do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych w stosunku do co najmniej dwóch wierzycieli przez okres przekraczający trzy miesiące albo w przypadku osób prawnych lub jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, gdy zobowiązania dłużnika przewyższają jego majątek w okresie przekraczającym dwa lata (art. 11 ust. 1 i nast. Prawa upadłościowego).
W myśl art. 299 Kodeksu spółek handlowych osoby odpowiedzialne za prowadzenie spraw spółki (najczęściej są to członkowie zarządu) są zobligowane do złożenia w terminie 30 dni wniosku o upadłość lub w tym okresie powinno być otwarte postępowanie restrukturyzacyjne licząc od terminu powstania niewypłacalności.
Ogłoszenie upadłości ma na celu zapobiegnięcie dalszego zadłużania się przedsiębiorstwa oraz doprowadzenie do choćby częściowego zaspokojenia wierzycieli, co w praktyce oznacza likwidację przez syndyka składników majątku, które wchodzą do masy upadłości.
Bardzo ważną kwestią w przypadku upadłości są zwolnienia grupowe. Zgodnie z art. 411 Kodeksu pracy nie obowiązuje ochrona pracowników przed ich zwolnieniem lub złożeniem wypowiedzenia. Regulacja ta jest odpowiedzią na potrzeby postępowania upadłościowego, które co do zasady powinno przebiegać sprawnie, a majątek powinien być szybko zlikwidowany tak, aby wierzyciele mogli być zaspokojeni w możliwie, jak najwyższym stopniu.
Należy zauważyć, że jeżeli syndyk podejmie decyzję o skróceniu okresów wypowiedzenia, to ma taką możliwość z zachowaniem odpowiednich przepisów do jednego miesiąca. Pracownikom w tej sytuacji przysługiwać będą odszkodowania w kwotach tożsamych do pozostałego okresu wypowiedzenia.
Natomiast w przypadku braku środków pracodawcy, który jest w upadłości, pracownicy mają możliwość zwrócenia się z wnioskiem do Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP) o wypłatę należnych świadczeń. Co istotne, wniosek o wypłatę do FGŚP powinien być złożony w okresie jednego miesiąca od daty obwieszczenia postanowienia o ogłoszeniu upadłości.
Zaspakajanie wierzycieli w postępowaniu upadłościowym
W postępowaniu upadłościowym zaspokojenie wierzycieli odbywa się poprzez kategorię, które szczegółowo są uregulowane w art. 342 Prawa upadłościowego. Na potrzeby niniejszego artykułu wskazać należy, że roszczenia pracownicze podlegają spłacie w I kategorii, co oznacza, że spłata nastąpi przed wszystkimi innymi wierzycielami, którzy zgłosili swoje wierzytelności do syndyka w terminie 30 dni od daty ogłoszenia upadłości, ale przed kosztami, które powstały w trakcie trwającego postępowania. Wierzytelności pracownicze są z urzędu umieszczane przez syndyka na liście wierzytelności, bez konieczności dokonywania oficjalnych zgłoszeń do akt przez osoby uprawnione.
Warto w tym miejscu podkreślić, że pomimo braku konieczności zgłaszania wierzytelności pracowniczych do syndyka, warto jednak zainteresować się, jakie pracownikowi przysługują dokładne roszczenia z tytułu zaległego wynagrodzenia tak, aby syndyk w sposób dokładny ocenił wysokość zaspokojenia, ponieważ często zdarza się, że dokumentacja pracownicza jest prowadzona w sposób nieprawidłowy, co w znaczny sposób utrudnia pracę syndyka w określaniu wysokości przysługującego wynagrodzenia pracownikowi.
Zarządzanie przedsiębiorstwem w obliczu ryzyka powstania niewypłacalności wymaga od osób zarządzających nie tylko znajomości przepisów prawa, ale również umiejętności skutecznego komunikowania się z zespołem. Odpowiednio przeprowadzony proces złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz konieczność przeprowadzenia zwolnień grupowych powinno być przeprowadzone w sposób profesjonalny i zgodny z przepisami tak, aby żadna ze stron nie poniosła daleko idących strat, jak na przykład odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania spółki. Ważne jest, aby zapewnić osobom zarządzającym maksymalne wsparcie w zakresie doradztwa prawnego i komunikacji z pracownikami.
Upadłość firmy jest wydarzeniem, które stawia przed przedsiębiorcami i ich pracownikami wiele wyzwań. Zrozumienie prawnych aspektów postępowania upadłościowego oraz skuteczna komunikacja w kryzysie to ważny elementy, które mogą nieść wsparcie i zniwelować negatywne skutki upadłości.